Mimarlıkta Kullanılan Terimler

Ambülatuvar: Erken Orta Çağ, Romanesk ve Gotik kiliselerde koro ve apsidin çevresini dolanan yarım daire ya da çokgen geçit, koro dehlizi.
Apsid (Apsis): Kiliselerde koronun arkasında yer alan ve papazın ayin yapmak için kullandığı, yarım daire ya da çokgen şeklinde, çoğu tonozla örtülü bölüm. (Camilerin mihrap kısmının karşılığıdır.)
Apsidiyol: Apsidin çevresinde ona bitişik olarak yer alan yarım daire planlı şapellerden her biri.
Arkad: Genellikle payeler ya da sütunlar üzerinde yükselen sıra kemerler; en az bir tarafı kemerli ve üstü örtülü geçit. Üstü: tonoz, kubbe veya düz tavanla örtülüdür.
Arşitrav: Antik mimarlıkta sütun başlıkları üzerine oturan ve sütunları birbirine bağlayan taş bloklardan oluşan bölüm. (Baştaban)
Atrium: Üstü açık avlu.
Baluster: (Korkuluk Dikmesi) Bir korkuluğu taşımak için kullanılan dik vazo şekilli dikme.
Bazilika: Erken Hıristiyan ve Ortaçağ mimarilerinde içi genellikle iki sıra sütunla (ortadaki daha geniş ve yüksek olmak üzere) üç sahına bölünen, dikdörtgen biçiminde yapı.
Çapraz Tonoz: İki beşik tonozun dik açı yaparak kesişmesi sonucu oluşan tonoz. Bazen haç tonoz diye adlandırılır.
Çörten: (Gargoyle) Çatıdaki kar ve yağmur sularını dışarı atmak için yapıya saçak düzeyinde, dik olarak yerleştirilen oyuk.
Kaburga: Bir tonozu taşıyan kemerler üzerinde çıkıntı yapan ve tonozdan gelen yükleri ayaklara ileten yuvarlak kesitli silmeler.
Kaset: Tonozda ya da tavanda birbiriyle kesişen kiriş ya da kaburgaların oluşturduğu kare ya da çokgen biçimli, eş boyutlu strüktürel öğelerin her biri.
Kasnak: Üzerine kubbe veya manastır tonozunun oturduğu çokgen ya da daire planlı kaide.
Kemer: Çeşitli parçalardan kavisli olarak örülen; iki duvar ya da ayağı birbirine bağlayan; kapı, penceregibi açıklıkların üzerindeki ağırlığı, yanlardaki ayaklara bindiren mimari öğe.
Konsol: Bir çıkmayı alttan destekleyen, ‘S’ şeklinde iki ters kıvrımlı taş destek. (Eliböğründe)
Korniş: Klasik mimaride saçaklığın en üst bölümü. Bir binanın cephesinde, üst kenarı sınırlamak veyakatları birbirinden ayırmak üzere yapılan, boydan boya giden profilli çıkıntı.
Koro Yeri: Uzunlamasına kiliselerde, orta sahın yönünde gelen ve apsid kısmı ile transept arasında kalan bölüm. Kilise korosunun bulunduğu yerdir.
Loggia: Bir yapıya eklemlenmiş ya da bağımsız arkad.
Narteks: Bazilika tipi kiliselerde portalin (kapının) iç kısmına gelen ve bütün ön cephe boyunca uzananve oradan da sahınlara açılan bölüm. Sahından sütunlarla ya da duvarla ayrılır.
Niş: Genellikle heykel koyulmak üzere duvara oyulmuş, üstü kemer ile örtülü girinti ya da hücre.
Obelisk: Dikilitaş.
Palazzo: İtalya’da genellikle aile işlerinin yürütüldüğü; geniş ailelerin ve hizmetçilerin kaldığı kentselikametgah.
Parapet: Duvar biçiminde masif balkon korkuluğu. / Çatıyı gizleyen ve cephe boyunca uzanan alçak duvar.
Payanda: Bir duvarı takviye etmek için kullanılan destek. Dayanma ayağı.
Paye: Taşıyıcı ayak. Kubbe ve kemer ağırlıklarının bindirildiği taştan, tuğla ya da ağaçtan yapılandayanağa verilen ad.
Pavyon: Bir binanın öne çıkıntı yapan bölümü ya da asıl binanın ayrı binalarından her biri.
Piazza: İtalya kentlerinde kamu alanı.
Pilastr: Bir bölümü duvara gömülü ayak, gömme ayak. Başlık ve kaidesi bulunabilir.
Portal: Bir kamusal yapıya girişi sağlayan anıtsal kapı, taçkapı.
Rustik Duvar Örgüsü: Derzleri (kenarları) güçlü biçimde vurgulanmış ve yüzeyi az yontulmuş doğalgörünümlü taşlardan oluşan kesme taş örgü tekniği.
Saçak(lık): Eski Yunan mimarisinde sütunların üzerinde yer alan ve çatıya kadar arşitrav, friz ve kornişkısımlarından meydana gelen bölüm.
Sahın (Nef): Kiliselerde sunağa doğru uzanan ve birbirinden sütunlarla ayrılan kısımlardan her biri.
Sakristi: Kilisede dinsel giysilerin ya da diğer dinsel eşyaların korunduğu özel oda.
Sakristi: Küçük kiliselere veya büyük kiliselerin içinde yer alan özel ibadet yerine denir.
Timpanon: Anıtsal kemerli bir kapının üzerinde yer alan alt kenarı düz, yarım daire ya da ona yakın biçimde alınlık.
Triforyum: Gotik kiliselerde yan sahınların arkadı ile tepe pencereleri arasındaki dar arkatlı geçit.
Tonoz: Biçimi alttan iç bükey olmak üzere, taş ya da tuğla ve harçla örülen tavan. Birçok çesidi vardır:örn. beşik tonoz, çapraz tonoz vs.
Tonoz(Çapraz Sahın): Bir kilisede orta nefi dik olarak kesen, plana bir haç biçimini veren sahın.
Transept Karesi: Transept ile orta sahının birleştiği yerde meydana gelen kare ya da dikdörtgenşeklindeki sahın bölümü.
Tromp: Kare planlı bir mekanın üzerine kubbenin oturtulabilmesini sağlayan geçiş ögesi; bir binaköşesine bindirmeli olarak örülen tonoz parçası. Köşe tonozu.
Uçan payanda: Dayanma kemeri.
Volüt: Spiral biçimli kıvrım.